این مدل بوسیله بروکینگ مؤسس شرکت مشاوره ای تکنولوژی بروکر ارائه شده است. اجزا این مدل عبارتند از:

 

1. دارایی بازاری

 

1. دارایی انسانی

 

1. دارایی مالکیت معنوی

 

1. دارایی زیر ساختی

دارایی بازاری: توان سازمان در رابطه با دارایی های نامحسوس شامل وفاداری مشتری، کانالهای توزیع، فرانشیز، نام شرکت(شهرت) و غیره است. اهمیت این سرمایه در ایجاد توان لازم برای کسب مزیت رقابتی در بازار است.

 

 

دارایی انسانی: شامل تجارب جمعی، خلاقیت، توان حل مشکل، توانایی مدیریتی و مدیریت کارکنان است. این دارایی ها متعلق شرکت نیست تا هر گونه که می خواهد آن را تغییر دهد. کارکنان قرن جدید بایستی آموزش دیده و متعهد به فرایند یادگیری پیوسته باشند و بایستی به کارکنان دانشی تبدیل شوند.

 

دارایی مالکیت معنوی: شامل حق کپی رایت، دانش فنی، حق طراحی، موارد محرمانه شرکت است. اهمیت این دارایی  در این نکته است که شرکت نمی خواهد رقبایش از این نوع دارایی یا دانش بهرمند شوند.

 

دارایی زیرساختی: شامل تکنولوژی ها، تکنیکها و فرایندهایی است که به سازمان امکان حیات و فعالیت می دهد. برای مثال فرهنگ سازمانی، فلسفه شرکت، پایگاه داده و ساختار مالی. این سرمایه در برگیرنده دارایی هایی با ماهیت متنوع است.

 

این مدل بدلیل توجه به ارزش بازار شبیه مدل اسکاندیا است. ارزش بازار مجموع ارزشهای قابل شمارش  یا دارایی های محسوس و سرمایه فکری است. (Sa´nchez-Can˜ izares etal, 2007)

 

در این مدل ارزش شرکت برابر است با:

 

 

 

 

 

ارزش شرکت= دارایی های محسوس + دارایی های نامحسوس

 

شکل شماره ۷-۲ : اجزا سرمایه فکری در مدل تکنولوژی بروکر(بروکینگ)

 

 

 

۲-۵-۷- مدل امپریال بانک کانادا[۲]

 

این مدل بوسیله هربرت سنگ انگ[۳] ارائه شده است. در این مدل بر ابعاد مدیریت دانش یعنی دانش صریح و نهفته تاکید شده است. این مدل دانش نهفته را سرمایه فکری می داند و آن را به عنوان اولین ایجاد کننده پویای دانش در شرکت می داند.اجزا این مدل عبارتند از:

 

سرمایه انسانی: توانمندی های افراد

 

سرمایه مشتری: وفاداری و مزایای حاصل از مشتریان

 

سرمایه ساختاری: شامل توان سازمان برای پاسخ  به ملزومات و نیازهای بازار

 

در هر یک از این مولفه ها، دو سطح دانش وجود دارد. دانش صریح که بصورت رسمی است.

 

سطح دوم دانش نهفته شامل شهود، دورنماها[۴]، عقاید و ارزشهای فردی می باشد که در تجارب افراد تاثیر دارد. به زعم هربرت سنگ انگ دانش نهفته در سطح بالاتر از دانش صریح قرار دارد. دانش نهفته در هر یک از اجزا سرمایه فکری، شامل موارد زیر است.

 

دانش نهفته در سرمایه انسانی شامل عقاید، ارزشها و ملاحظات و مقتضیات افراد است.

 

دانش نهفته در سرمایه مشتری شامل نگرش عمومی و انفرادی مشتریان درباره ارزش کالاها و خدمات است.

 

دانش نهفته در سرمایه ساختاری شامل شیوه کلی تفکر سازمان، فرهنگ سازمانی( شامل هنجارها و ارزشها)

 

در این مدل فرهنگ سازمانی دارای نقش مهمی است و در سرمایه ساختاری قرار دارد. در واقع اجزای سرمایه فکری شامل موارد زیر است.(Sa´nchez-Can˜ izares etal, 2007)

 

سیستم: روشی که به کمک آن فرایندهای سازمان  انجام می شود.

 

ساختار: توزیع وظایف و تعریف پست هر یک از اعضا سازمان

 

استراتژی: اهداف شرکت و راه دستیابی و تحقق این اهداف

 

فرهنگ: عقاید فردی، ایده های مشترک یا عمومی، ارزشها و هنجارهای درون سازمان

 

شکل ۸-۲ : مولفه های سرمایه ساختاری مدل امپریال بانک کانادا

 

۲-۵-۸- مدل ارزیابی دارایی های نامشهود

 

مدل ارزیابی دارایی های نامحسوس ابزاری است که بوسیله اسویبی[۵] برای اندازه‎گیری دارایی نامحسوس از طریق سیستمی از شاخص ها ابداع شده است. در این مدل برای اندازه گیری از دو فرایند استفاده می شود .(Sa´nchez-Can˜ izares etal, 2007)

 

• در جهت بیرون: با هدف اطلاع رسانی به سازمان های دیگر برای ارتباط با شرکت (ارباب رجوع،ذی نفعان و عرضه کنندگان مواد اولیه)

 

• در جهت درون: به منظور اطلاع رسانی به مدیران درباره میزان پیشرفت سازمان

مولفه های اصلی این مدل عبارتند از:

 

• شاخص های شایستگی: در برگیرنده رقابت بین حرفه ای ها در سازمان است. برای مثال برنامه ریزی یا نمایش راه حلها. این مولفه بسیار مهم است و سایر مولفه ها بر اساس آن شکل می گیرند.

 

• شاخص های ساختار درونی: دانش ساختار یافته سازمان مانند حق پتنت، مدل ها، سیستم اطلاعاتی، فرهنگ و نیز افرادی که فعالیت اصلی آنها حفظ  این ساختار است.

 

 

• شاخص های ساختار بیرونی: همه ارتباطات با سازمان های بیرونی مانند مشتریان، تامین کنندگان مواد اولیه ، برند، و تصویر شرکت در خارج از سازمان.

در ادامه اسویبی سه نوع شاخص دیگر پیشنهاد داده است.

 

شاخص های رشد و نوآوری: بیانگر توانمدیهای آینده شرکت است.

 

شاخص های کارایی: اطلاعات و بهره وری دارایی های محسوس

 

شاخص های ثبات : درجه پایداری این دارایی ها در سازمان

 

وی این شاخصها را در جدول زیر با هم ترکیب کرده است.

 

 

 

 

 

 

 

جدول ۸-۲ : شاخص های سنجش در مدل ارزیابی دارایی های نامحسوس

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ارزیابی دارایی های نامحسوس
	شایستگی	ساختار درونی	ساختار بیرونی
شاخص های رشد و نوسازی	سابقه کار در این حرفه     میزان تحصیلات   هزینه های آموزش   توسعه شایستگی های حرفه ای   میزان جابجایی شایستگی ها	سرمایه گذاری در روش ها و سیستم های جدید     سرمایه گذاری در سیستم اطلاعات   کمک مشتری به ساختار درونی   (Customer contribution to the inner structure)   ارائه خدمات و کالاهای جدید	سودآوری حاصل از هر مشتری     رشد ارگانیک   فروش به مشتریان جدید
شاخص های  کارایی	میزان افراد حرفه ای ها/ سهم ارزش   ارزش افزوده هر فرد حرفه ای     ارزش افزوده هر کارمند   سود شرکت به ازا هر فرد حرفه ای   سود شرکت به ازا هر کارمند	استقرار فرایند های جدید     Rate of supporting personal   فروش هر فرد پشتیبان  Sales per supportive person	شاخص موفقیت/ شکست     سود هر مشتری   فروش به هر مشتری
شاخص های ثبات	میزان جابجایی افراد حرفه ای     ارشدیت   نسبت پرداختها Relative pay	سن سازمان     میزان جابجایی کارکنان ستادی   ارشدیت   نسبت افراد تازه کار	نسبت مشتریان بزرگ     شاخص رضایت مشتریان   نسبت وفاداری مشتریان   قدمت ساختار    Antiquity  structure

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شکل شماره ۹-۲ : مدل ارزیابی دارایی های نامحسوس

 

 

 

۲-۵-۹- مدل اینتلکتوس[۶]

 

این مدل در سال ۲۰۰۲ بوسیله یک انجمن علمی[۷] با هدف اندازه گیری سرمایه فکری ابداع شده است. در این مدل سرمایه فکری در بر گیرنده پنج مولفه است. هر مولفه نیز به تعدادی  متغیر یا بعد و هر بعد به تعدادی شاخص تقسیم شده است. اجزا این مدل عبارتند از:

 

• سرمایه انسانی: دانشی که گروه ها و افراد دارای آن هستند. مانند توانایی تولید[۸] که در جهت چشم انداز سازمان مفید است.

 

• سرمایه ساختاری: شامل دارایی دانشی و نامشهود است که از طریق فرایندهای سازمان بدست می آید. این سرمایه با رفتن افراد از سازمان، باقی خواهد ماند. این سرمایه دو بعد دارد، که عبارتند از:

 

• سرمایه سازمانی: موارد مشهود، نامشهود، روشن و نهفته را بوجود می آورد. این سرمایه فعالیتهای اثربخش سازمان را توسعه می دهد.

 

• سرمایه تکنولوژی: شامل طرز کار و فعالیت سیستم های عملیاتی و فنی سازمان است.

 

• سرمایه ارتباطی: دانش ارتباط با بازار و جامعه است. این سرمایه دو بعد دارد، که عبارتنداز:

 

• سرمایه تجاری: ارزش ارتباطی با سازمان های اصلی و مهم در فرایند تجاری

 

• سرمایه اجتماعی: ارزش ارتباطی با سایر سازمان های جامعه

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول ۹-۲ : مدل اینتلکتوس