رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمود:

 

 

« ایها الناس! ان ربکم واحد. و ان اباکم واحد، کلکم لادم ، و آدم من تراب ، ان اکرمکم عند الله اتقا کم و لیس لعربی علی عجمی فضل الا بالتقوا »

 

 

« ای مردم براستی که پروردگارتان یکی است پدرتان یکی است همه شما فرزند آدم هستید و آدم از خاک است . به راستی که ارجمند ترین شما، نزد خداوند، پرهیزگار ترین شماست. هیچ عربی را بر غیر عرب برتری نیست جز به پرهیزگار ی.»

 

 

رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمود: « الناس سواء کاسان المشط»

 

 

« مردم مانند دندانه های شانه برابرند.»

 

 

و نیز رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمود: « فالناس الیوم کلهم ابیضهم و اسودهم و قریشهم و عربیهم و عجمیهم من آدم و ان آدم(علیه السلام) خلقه الله من ملین و ان احب الناس الی الله عزوجل یوم القیامه اطوعهم له واتقا هم »

 

 

« امروز تمامی مردم در پرتو آیین اسلام سفید و سیاه، قرشی و عرب و عجم از آدم زاده شده اند و به راستی که خداوند آدم را از خاک آفرید و دوست داشتنی ترین مردم نزد خداوند عز وجل  در روز قیامت مطیع ترین و پارسا ترین آنهاست.»

 

 

 

 

 

و نیز رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمود: «الناس الی آدم شرع سواء »

 

 

« مردمان تا آدم همه برابرند. »

 

 

خلاصه آنکه روایات دال بر اصل دیه و مقدار آن ، به انضمام اصول و قواعد کلی اخذ شده از آیات و روایات برابری دیه زن و مرد مسلمان و غیر مسلمان را تثبیت می کنند. اینک برای تکمیل این نظریه، باید رأی مشهور فقیهان و مستند آنها مورد نقد و بررسی قرار گیرد که فصل دوم بدان اختصاص دارد.

 

 

 

 

 

ب: مبحث دوم:

 

 

 نقد و بررسی دیدگاه نا برابری دیه زن و مرد

 

 

در روایات مختلف منقول از پیامبر اکرم و ائمه اطهار ، هم میزان دیه تعیین شده و هم در بعضی از آنها به نصف بودن دیه زن نسبت به دیه مرد اشاره شده است . بدین معنی که در برخی از روایات به طور مطلق دیه قتل انسان (دیه نفس) و نیز دیه اعضاء و جراحات وارده بر انسان ذکر شده و در بعضی از روایات نیز تصریح شده به اینکه دیه زن نصف دیه مرد است .

 

 

مشهور ترین فقیهان بر این عقیده اند که دیه زن مسلمان آزاده نصف دیه مرد مسلمان است. خواه زن خردسال باشد یا بزرگسال، عاقل باشد یا دیوانه، سالم باشد یا ناقص العضو.

 

 

صاحب جواهر الکلام می نویسد:

 

 

تردید و شکی از جهت فتوا و نصوص شرعی نیست که دیه زن مسلمان آزاده خواه زن خرد سال باشد یا بزرگسال، عاقل باشد یا دیوانه، سالم باشد یا ناقص العضو در قتل عمدی

 

 

شبه عمد و قتل خطایی نصف دیه مرد است. همچنین اجماع محصل و منقول بر آن دلالت دارند و می توان گفت که نقل اجماع، مانند نصوص شرعی متواتر است. بلکه اجماع تمامی مسلمانان بر این مطلب قائم است و تنها مخالفان این فتوا ( ابن علیه واصم) از فقیهان اهل سنت اند که دیه مرد و زن را برابر می دانند. ولی کسی به مخالفت این دو اعتنایی نکرده. آنجا که اجماع است اسلامی بر آن قائم است و نیز صاحب ریاض المسائل نوشته است: دیه کشتن زن مسلمان آزاده ، نصف دیه مرد در شتر و گاو و گوسفند، طلا ، نقره و پارچه است و این مسئله مورد اجماع است. علاوه بر آن ، روایت های مستفیض و معتبری به این مطالب دلالت دارند. بلکه می توان گفت که این روایتها در حد تواترند.

 

 

در این نظریه بر سه دلیل استناد می کنند: که در سه بخش مورد بررسی قرار می گیرد.

 

 

بخش اول : روایات             بخش دوم:  اجماع              بخش سوم:  وجوه استحسانی